
Công Dụng Và Tác Hại Của Đường
Đường không hoàn toàn xấu, nếu được sử dụng đúng cách và ở mức độ hợp lý. Cơ thể con người vẫn cần đường (glucose) để cung cấp năng lượng cho tế bào, đặc biệt là não bộ và hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, khi tiêu thụ quá nhiều đường – nhất là đường tinh luyện – những hệ lụy tiêu cực sẽ dần xuất hiện, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, hormone, cân nặng và sức đề kháng.
Cung cấp năng lượng và hỗ trợ hệ thần kinh
Glucose từ đường là nguồn nhiên liệu chính cho não bộ, cơ bắp và các cơ quan hoạt động mạnh mẽ. Đặc biệt trong vận động thể thao hoặc sau khi thiếu năng lượng, một lượng nhỏ đường có thể giúp phục hồi nhanh chóng. Não tiêu thụ đến 20% tổng năng lượng cơ thể mỗi ngày – phần lớn đến từ glucose. Khi thiếu đường trong máu, bạn dễ bị mệt mỏi, khó tập trung, suy giảm trí nhớ ngắn hạn.
Cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng tạm thời
Một lượng nhỏ đường có thể kích thích hệ thần kinh tiết ra dopamine và serotonin – hai chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác vui vẻ và dễ chịu. Đây là lý do vì sao khi căng thẳng, buồn bã hay lo lắng, nhiều người thường tìm đến đồ ngọt như một cách tự trấn an tinh thần. Tuy nhiên, cảm giác “dễ chịu” này chỉ mang tính tạm thời và không nên lạm dụng, vì ăn quá nhiều đường sẽ tạo ra vòng lặp lệ thuộc tâm lý, dẫn đến ăn uống mất kiểm soát.
Tác hại của đường khi tiêu thụ quá nhiều
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2:
Ăn nhiều đường làm rối loạn quá trình sản xuất và hoạt động của insulin – hormone điều hòa đường huyết. Tình trạng kháng insulin có thể dẫn đến tiểu đường tuýp 2, một căn bệnh mạn tính ngày càng phổ biến. - Gây rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ:
Fructose trong đường tinh luyện được chuyển hóa chủ yếu ở gan. Nếu dư thừa, nó sẽ biến thành mỡ, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu – một yếu tố nguy hiểm dẫn đến các rối loạn chuyển hóa khác. - Tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch:
Chế độ ăn nhiều đường có liên quan đến tăng triglycerid, huyết áp cao và nguy cơ xơ vữa động mạch – tất cả đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. - Gây sâu răng:
Vi khuẩn trong miệng chuyển hóa đường thành axit, làm mòn men răng và dẫn đến sâu răng. Trẻ em ăn nhiều kẹo ngọt hoặc uống nước có gas dễ bị ảnh hưởng nặng nề.
Kết luận
Đường là một phần tự nhiên trong chế độ ăn và có vai trò nhất định với sức khỏe nếu được sử dụng hợp lý. Tuy nhiên, trong lối sống hiện đại – với sự phổ biến của thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống ngọt – việc tiêu thụ đường thường vượt mức khuyến cáo, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho cơ thể.