
Làng Nghề Chiếu Cói Ở Xã Nghĩa Hòa
Làng nghề chiếu cói Nghĩa Hòa (cụ thể là thôn Thu Xà, Hòa Bình, xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa) là một trong những làng nghề truyền thống nổi tiếng của Quảng Ngãi. Nghề chiếu cói từ lâu đã trở thành một phần đời sống, sinh kế, văn hóa của nhiều hộ dân nơi đây. Sản phẩm chủ yếu là chiếu cói (cói / lác), vừa thủ công, vừa có cả công đoạn máy dệt, đáp ứng nhu cầu trong tỉnh và vùng lân cận.
Giới Thiệu Làng Nghề Chiếu Cói Ở Xã Nghĩa Hòa

Làng nghề chiếu cói ở xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa của người dân địa phương. Tận dụng nguồn nguyên liệu cói dồi dào được trồng ven sông, người dân nơi đây đã hình thành nên nghề dệt chiếu với kỹ thuật tinh xảo, truyền từ đời này sang đời khác.
Sản phẩm chiếu cói Nghĩa Hòa đa dạng về mẫu mã, hoa văn và kích thước, từ những chiếc chiếu đơn giản phục vụ sinh hoạt hàng ngày cho đến những tấm chiếu thêu hoa văn tinh tế, mang giá trị thẩm mỹ cao. Chiếu cói không chỉ là vật dụng quen thuộc trong mỗi gia đình, mà còn là biểu tượng văn hóa, thể hiện sự cần cù, khéo léo của người dân địa phương.
Ngày nay, dù chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các sản phẩm công nghiệp, nhưng làng nghề chiếu cói Nghĩa Hòa vẫn giữ được bản sắc riêng, tiếp tục duy trì và phát triển, đồng thời trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu về nghề truyền thống của Quảng Ngãi.
Lịch sử hình thành và phát triển

Nghề chiếu cói Nghĩa Hòa đã có từ rất lâu, là nghề truyền từ đời này qua đời khác. Vùng Nghĩa Hòa từng được biết đến là “thủ phủ” của cây cói và lác ở Quảng Ngãi, đặc biệt hai bên triền sông Vực Hồng.
Thời hoàng kim của làng nghề:
- Có lúc cả xã Nghĩa Hòa có hơn 200 khung dệt, và khoảng 2/3 hộ dân trong xã làm nghề dệt chiếu.
- Sản lượng cao, chiếu được nhiều thương lái tìm tới đặt hàng; không khí làng nghề rất nhộn nhịp, đặc biệt vào mùa nông nhàn hay dịp Tết.
Sự mai một / khó khăn:
- Gần đây, nhiều hộ giảm bớt việc làm chiếu, số người theo nghề giảm; lao động trẻ ít mặn mà với nghề truyền thống.
- Một số sản phẩm chiếu nhựa, chiếu trúc, các loại sản phẩm công nghiệp hoặc vật liệu thay thế giá rẻ xuất hiện nhiều, cạnh tranh mạnh, làm cho chiếu cói gặp khó về đầu ra.
- Thời tiết (mưa nhiều, thiếu nắng) ảnh hưởng đến công đoạn phơi chiếu / sấy khô.
Cơ giới hóa / đổi mới:
- Để tăng năng suất, nhiều hộ trong làng đã đầu tư máy móc dệt chiếu bằng máy. Máy giúp làm nhanh hơn, sản phẩm đồng đều hơn.
- Có sự chuyển đổi từ dệt hoàn toàn thủ công sang kết hợp giữa thủ công và máy móc.
Những trải nghiệm khi ghé thăm làng nghề

Nếu bạn có dịp đến thăm Làng chiếu cói Nghĩa Hòa, đây là những điều bạn có thể thấy và làm:
Tham quan các cơ sở sản xuất
- Xem quy trình đầy đủ: từ thu hoạch cói / lác, xử lý sơ bộ (chặt ngọn, làm sạch), phơi khô, nhuộm màu, dệt bằng tay hoặc máy, may viền chiếu, đóng gói.
- Quan sát sự khác biệt giữa dệt thủ công và dệt máy (năng suất, độ đều sản phẩm, mẫu mã).
Trải nghiệm thực tế
- Nếu được, thử làm một chiếc chiếu nhỏ: học cách chẻ cói, luồn sợi lên khung dệt, nhuộm màu đơn giản, may viền.
- Tham gia vào việc phơi chiếu dưới nắng để thấy cách trời nắng ảnh hưởng tới chất liệu và màu sắc sản phẩm.
Mua sản phẩm mẫu & trò chuyện với nghệ nhân
- Mua chiếu cói địa phương: các mẫu dân dụng, mẫu trang trí, hoặc chiếu nhỏ làm quà.
- Lắng nghe câu chuyện nghề, cách chọn cói, bí quyết giữ độ bền, những khó khăn trong nghề truyền thống.
Quan sát không gian làng nghề & văn hóa địa phương
- Cảnh sinh hoạt làng quê, nhà cửa, đường làng, con người.
- Không khí lao động vào các mùa cao điểm (ví dụ gần Tết) rất nhộn nhịp: máy dệt chạy hết công suất, người phơi chiếu, thương lái đến lấy hàng.
Thời điểm tốt để đi
- Thời tiết mùa khô, có nhiều nắng để phơi chiếu. Tránh mưa liên tục vì ảnh hưởng đến phơi, sấy.
- Gần Tết: thời điểm làng nghề nhộn nhịp nhất, sản xuất dồn để giao hàng. Nghệ nhân và các cơ sở hoạt động với công suất cao.