Cây Chuối Và Ký Ức Bếp Miền Tây Xưa: Hồn Quê Chắt Lọc Từ Vườn Nhà
Với bất kỳ người con miền Tây nào xa xứ, chỉ cần thấy một tàu lá chuối lay trong gió, hay nếm một miếng bánh gói lá, là cả một bầu trời ký ức về căn bếp xưa của mẹ, của bà lại ùa về. Cây chuối không chỉ là một loài cây trong vườn, nó là một phần của "hồn quê", một nhân chứng của nếp nhà và là nguyên liệu bất tận cho căn bếp miền Tây mộc mạc mà hào sảng.
Có lẽ không có loài cây nào ở miền Tây lại "hào sảng" và "cho đi" nhiều như cây chuối. Từ khi còn là cây con đến lúc trổ buồng rồi già cỗi, không một phần nào của cây chuối bị bỏ đi. Và tất cả những "sự cho đi" ấy, dường như đều tập trung về căn bếp nhỏ sau hè.
Hàng chuối sau hè - Biểu tượng của sự đủ đầy và chở che
Nhắc đến miền Tây, người ta nhớ đến những con kênh, những rặng dừa, và chắc chắn không thể thiếu hàng chuối xanh mướt sau vườn. Hàng chuối ấy che mát cho mảnh sân, là nơi đám gà con tìm chỗ trú nắng, và là "cái kho" vô tận của bà, của mẹ.
Người miền Tây trồng chuối không chỉ để ăn trái. Họ trồng chuối để lấy lá gói bánh, lấy bắp làm gỏi, lấy thân non cho cá ăn, lấy cây già cho heo. Cây chuối cứ thế, lặng lẽ đứng sau hè, chứng kiến bao thế hệ lớn lên, chứng kiến những bữa cơm gia đình đầm ấm từ chính những sản vật mà nó ban tặng.
Trong ký ức của nhiều người, bếp xưa miền Tây luôn thoảng mùi khói. Căn bếp củi lửa, bồ hóng bám đen trên mái, và bên cạnh cái "cà ràng" (bếp lò) luôn có sẵn mấy tàu lá chuối khô để nhóm lửa. Cái mùi khói bếp ám vào tàu lá chuối ấy đã trở thành một mùi hương đặc trưng, mùi của sự ấm cúng, của cơm nhà.
Khi cây chuối "bước vào" căn bếp xưa
Nếu nói bếp miền Tây là một bản giao hưởng của hương vị, thì cây chuối chính là nhạc trưởng thầm lặng, tạo nên những nốt thăng, nốt trầm tinh tế nhất.
Tàu lá chuối xanh mướt
Lá chuối là thứ không thể thiếu để làm nên "linh hồn" của rất nhiều món bánh đặc trưng:
Bánh tét, bánh ú: Phải là lá chuối xiêm (chuối sứ) phơi vừa héo, lau sạch, thì khi gói bánh mới dẻo, nếp mới lên màu xanh ngọc đẹp mắt. Mùi lá chuối chín quyện với mùi nếp, mùi đậu xanh, thịt mỡ trong ngày Tết mới đúng là "vị Tết".
Bánh ít, bánh gói: Lá chuối được dùng để "áo" bên ngoài, giữ cho bánh không dính, và quan trọng hơn là ủ một mùi thơm thanh tao mà không loại giấy nilon hiện đại nào có thể thay thế.
Lót mâm, lót xửng: Trước khi hấp cá, hấp bánh, mẹ thường cắt một miếng lá chuối lót vào đáy xửng. Chỉ một hành động nhỏ đó thôi cũng đủ làm món ăn dậy mùi thơm dân dã.
Những món ngon từ trái, từ hoa...
Ẩm thực miền Tây tận dụng cây chuối một cách triệt để, từ khi còn non đến lúc chín rục.
Chuối xanh (Chuối chát): Trái chuối hột, chuối xiêm còn xanh, cứng là món "ghém" (rau ăn kèm) không thể thiếu trong các món kho, món mắm. Vị chát nhẹ của chuối xanh làm "dịu" đi vị mặn mòi của mắm kho, hay vị béo của cá kho, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo. Chuối xanh nấu ốc, lươn om hay "giả cầy" cũng là những món ăn "hao cơm" trứ danh.
Chuối chín: Đây là "thiên đường" của các món tráng miệng. Từ chè chuối nước cốt dừa béo ngậy, chuối nướng rưới mỡ hành, chuối chiên phồng rộm, đến bánh chuối hấp dai mềm. Mỗi món mang một hương vị khác nhau, nhưng đều là "món ngon tuổi thơ" của biết bao người.
Bắp chuối (Hoa chuối): Bắp chuối hột được bào mỏng, ngâm nước chanh cho trắng giòn, trở thành "ngôi sao" trong món gỏi bắp chuối tai heo, gỏi gà. Nó cũng là loại rau ghém tuyệt vời để ăn kèm bún mắm, bún riêu, làm giảm độ ngấy, tăng thêm hương vị.
Thân chuối non: Cây chuối non tơ nhất được xắt mỏng, làm rau sống, rau lẩu. Vị giòn, mát và hơi chát của nó là một nét chấm phá độc đáo.
Nỗi nhớ còn đong đầy khi bếp xưa vắng bóng
Cuộc sống hiện đại, bếp xưa đã dần được thay thế bằng bếp ga, bếp điện tiện nghi. Những món ăn từ chuối vẫn còn đó, nhưng đôi khi người ta tìm mua ở hàng quán nhiều hơn là tự tay làm.
Thế nhưng, hình ảnh cây chuối vẫn là một biểu tượng không thể phai mờ trong tâm thức người miền Tây. Đó là ký ức về những buổi chiều hè oi ả, mẹ ngồi lột vỏ chuối nấu chè. Là nhớ cái rổ bắp chuối bào trắng muốt bà ngâm vội cho bữa cơm trưa. Là nhớ mùi lá chuối cháy xém trên bếp than khi nướng con cá lóc đồng.
Cây chuối không chỉ nuôi lớn người miền Tây bằng những món ăn. Nó nuôi lớn tâm hồn họ bằng sự mộc mạc, hào sảng và tình yêu thương vô điều kiện, giống như cách nó "cho đi" tất cả những gì mình có cho khu vườn và căn bếp.
Hồn quê miền Tây, đôi khi, chỉ đơn giản là nằm gọn trong một tàu lá chuối xanh...
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=logo}
.jpg)
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
.png)
.png)
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
.png)
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
.jpg){kind=logo}
.jpg)
.png)
.png)
.jpg)
.png)
![[WS13] NB // MC - Làm chủ sân khấu](https://netid.vn/datafiles/18/2023-11/thumbs-56502092-IMG_1068.jpeg)
.png)
.png)
.png)
 of thông bao.jpg)
