
Chính Sách Khuyến Khích Đầu Tư Vào Năng Lượng Tái Tạo
1. Cơ chế giá và PPA
Cơ chế giá và Hợp đồng mua bán điện (PPA) là hai công cụ quan trọng nhất để đảm bảo doanh thu ổn định, từ đó thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.
- Trước đây, Chính phủ đã áp dụng giá FIT (giá mua điện hỗ trợ), ví dụ 7.09 UScents/kWh cho điện mặt trời và 8.5 UScents/kWh cho điện gió trên bờ, kéo dài đến tháng 6/2021.
- Các dự án này được hưởng PPA 20–25 năm với EVN, giúp đảm bảo ổn định doanh thu và giảm thiểu rủi ro giá đầu ra.
- Sau giai đoạn FIT, cơ chế đấu giá cạnh tranh đang được áp dụng, giúp thúc đẩy giảm chi phí đầu tư.
- PPA linh hoạt cũng được tích hợp cho các nguồn phát điện phân tán, tối ưu hóa kết nối lưới.
- Trong tương lai, việc đấu giá điện gió ngoài khơi và điện mặt trời mái nhà dự kiến sẽ được triển khai từ năm 2025.
2. Ưu đãi thuế và vay vốn
Để giảm bớt gánh nặng tài chính ban đầu cho các dự án năng lượng tái tạo, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi về thuế và vay vốn hấp dẫn.
- Các dự án năng lượng sạch được miễn giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu và miễn thuế đất.
- Các ngân hàng thương mại đang dành tới 20% hạn mức tín dụng cho các dự án xanh với lãi suất ưu đãi.
- Trái phiếu xanh cũng được hưởng ưu đãi khấu trừ thuế và không giới hạn lãi suất, tạo kênh huy động vốn hiệu quả.
- Bên cạnh đó, các quỹ bảo lãnh tín dụng hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tiếp cận vốn cho dự án tái tạo.
- Ngoài ra, nguồn vốn từ ODA và các khoản vay ưu đãi từ các tổ chức quốc tế như WB, ADB, GCF cũng đang hỗ trợ tài chính dài hạn cho lĩnh vực này.
3. Hỗ trợ R&D
Để phát triển bền vững, năng lượng tái tạo cần được đổi mới không ngừng. Do đó, việc hỗ trợ nghiên cứu và phát triển (R&D) là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính sách.
- Bộ Khoa học và Công nghệ đang tài trợ tới 70% chi phí nghiên cứu các công nghệ tái tạo.
- Các chương trình vườn ươm công nghệ và khởi nghiệp xanh ưu tiên các dự án năng lượng sạch, cung cấp nền tảng để phát triển.
- Hợp tác quốc tế cũng được đẩy mạnh để chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao.
- Các cuộc thi sáng tạo về năng lượng tái tạo với giải thưởng lên đến 1 tỷ đồng cũng được tổ chức để khuyến khích sự đổi mới.
- Việt Nam cũng đang xây dựng các trung tâm kiểm định và chứng nhận thiết bị pin quang điện, turbine trong nước để nâng cao chất lượng sản phẩm.
4. Khuyến khích sản xuất nội địa
Nhằm giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu và phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, Việt Nam đang có các chính sách mạnh mẽ để khuyến khích sản xuất nội địa.
- Các chính sách yêu cầu tối thiểu 30-40% tỷ lệ nội địa hóa linh kiện PV và turbine gió đang được áp dụng.
- Các nhà máy sản xuất tấm pin, inverter và trụ turbine được hưởng ưu đãi thuế đặc biệt.
- Hợp tác giữa doanh nghiệp và các trường nghề để đào tạo kỹ sư, công nhân lành nghề cũng được chú trọng.
- Việc liên kết chuỗi giá trị từ phụ trợ đến lắp ráp giúp giảm chi phí nhập khẩu.
- Việt Nam đặt mục tiêu tăng tỷ lệ nội địa hóa lên 50% vào năm 2030, từng bước phát triển công nghiệp hỗ trợ mạnh mẽ.
5. Giám sát và minh bạch thị trường
Để đảm bảo hiệu quả và công bằng cho các dự án đầu tư, việc giám sát và minh bạch thị trường đóng vai trò vô cùng quan trọng.
- Một cơ sở dữ liệu quốc gia đang được xây dựng để cập nhật thông tin về các dự án, tiến độ và kết quả vận hành.
- Các dự án buộc phải nộp báo cáo định kỳ về các chỉ số vận hành, phát thải và việc sử dụng đất.
- Cổng thông tin khiếu nại và phản ánh được thiết lập để bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp và cộng đồng.
- Việc công khai danh sách các nhà thầu EPC cũng giúp đảm bảo tính cạnh tranh và minh bạch trên thị trường.
- Định kỳ, một Hội đồng liên ngành sẽ đánh giá chính sách và đề xuất các giải pháp hoàn thiện kịp thời, đảm bảo môi trường đầu tư công bằng và hiệu quả.