
Vì Sao? Câu Hỏi Phá Tan Mọi Thói Quen Mù Quáng
"Bao lâu nay chúng tôi vẫn làm thế mà". Bạn đã bao giờ nghe hoặc chính mình nói câu này chưa? Đây có lẽ là một trong những câu nói nguy hiểm nhất, là kẻ thù của sự đổi mới và phát triển. Nó biến chúng ta thành những cỗ máy vận hành theo thói quen thay vì con người tư duy. Cùng EDUZ khám phá triết lý của Musonius Rufus và học cách phá vỡ những vòng lặp vô thức để sống một cuộc đời có chủ đích hơn.
1. Lời cảnh tỉnh từ Musonius Rufus: Thoát khỏi gông cùm thói quen
“Trong hầu hết các sự việc, ta không quyết định dựa vào những nhận định đúng đắn, mà lại dựa vào thói quen tệ hại để giải quyết vấn đề. Những trường hợp ta nhắc đến ở trên đều diễn ra theo chiều hướng đó, và đó là thứ bất kỳ người nào có luyện tập đều cần vượt qua. Điều này là để họ tránh việc chạy theo thú vui và chạy trốn khỏi đau khổ; để họ tránh việc ham sống sợ chết; và về vấn đề của cải vật chất, họ cần tránh việc coi trọng việc nhận hơn việc cho đi.” - MUSONIUS RUFUS, LECTURES, 6.25.5–11
Musonius Rufus đã chỉ ra một điểm yếu cố hữu của con người: chúng ta có xu hướng mặc định hành động theo lối mòn thay vì dùng lý trí để phán xét. Ông cảnh báo rằng những thói quen này thường dẫn dắt chúng ta đi sai hướng – từ việc chạy theo hưởng thụ và sợ hãi khổ đau một cách bản năng, cho đến việc coi trọng vật chất một cách mù quáng. Theo ông, chỉ có sự "luyện tập" – tức là sự nỗ lực có ý thức – mới có thể giúp chúng ta vượt qua những gông cùm vô hình này.
2. Nguy hiểm của chế độ “Lái tự động”
Câu chuyện về người nhân viên trả lời sếp "Chúng tôi luôn làm thế" là một minh chứng hoàn hảo cho triết lý trên. Câu trả lời đó không thể hiện sự trung thành, mà thể hiện sự trì trệ. Người nhân viên đó đã "dừng việc suy nghĩ", bật chế độ lái tự động và biến mình thành một cỗ máy.
Trong kinh doanh, thái độ này khiến một tổ chức trở nên dễ bị tổn thương trước các đối thủ năng động và sáng tạo hơn. Trong cuộc sống cá nhân, nó khiến chúng ta dậm chân tại chỗ, lặp lại những sai lầm cũ. Chúng ta nên có một thái độ "tàn nhẫn" tương tự như người sếp giỏi khi xem xét các thói quen của chính mình. Hãy tự hỏi:
Tại sao mình lại làm việc này?
Đây có phải là cách tốt nhất không?
Lý do đằng sau hành động này là gì?
Mục đích của việc học hỏi, đặc biệt là triết học, chính là để giúp bạn thoát khỏi những vòng lặp tự động này.
3. Tư duy chủ động, kiến tạo tương lai
Sống một cuộc đời có chủ đích bắt đầu từ việc can đảm đặt câu hỏi "Tại sao?" với chính những thói quen cố hữu của mình. Đừng chấp nhận một lối mòn chỉ vì nó quen thuộc. Hãy hành động dựa trên lý do và sự phán đoán đúng đắn, vì đó mới là cách duy nhất để phát triển.
Việc rèn luyện tư duy phản biện để phá vỡ các vòng lặp vô thức chính là cốt lõi của sự trưởng thành. Tại EDUZ, chúng tôi tin rằng giáo dục không phải là dạy bạn "phải làm gì", mà là trang bị cho bạn năng lực để tự hỏi "tại sao" và can đảm tìm ra "cách làm tốt hơn".
Hãy cùng EDUZ biến mỗi hành động thành một lựa chọn có ý thức, kiến tạo nên một tương lai đổi mới và hiệu quả hơn cho chính bạn.