Có bao nhiêu loại nghệ ? Cách sử dụng nghệ đúng cách
Nghệ là một thực phẩm quen thuộc, nó vừa là một gia vị nấu ăn, vừa mang lại nhiều công dụng cho sức khỏe.
Công dụng của nghệ đối với sức khỏe
Nghệ vàng là một loại gia vị quen thuộc đối với mỗi gia đình, khi nấu ăn nó giúp tạo màu sắc và tăng hương vị cho món ăn được rất nhiều người yêu thích. Ngoài làm gia vị nấu ăn, nghệ còn có mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe đặc biệt là làm đẹp da. Nghệ có một số tác dụng nổi bật như:
- Hỗ trợ trị bệnh dạ dày
- Làm đẹp da như: Sát khuẩn, giảm và ngừa chống sẹo, trị mụn, chống nhờn, hạn chế các tác hại của ánh nắng mặt trời, thu nhỏ lỗ chân lông, tẩy tế bào chết, giúp da mịn màng và trắng sáng hơn
- Bổ máu
- Giải độc, bảo vệ tế bào gan
- Nâng cao sức đề kháng
- Chống viêm
- Tốt cho tiêu hóa
- Hỗ trợ khử trùng, mau lành vết thương...
Có bao nhiêu loại nghệ ?
Hiện nay, có rất nhiều loại nghệ cũng như cách chế biến phong phú, mỗi loại mang lại những ưu điểm nổi bật riêng.
Nghệ đen
Nghệ đen còn được gọi là tam nại, nghệ xanh, nga truật, bồng nga truật, ngải xanh,... cũng là một loại cây thân thảo. Về hình dáng bên ngoài thì nghệ đen cũng giống như các loại cây nghệ khác, chỉ có một điều nổi bật là củ nghệ đen có màu tím đậm.
Nghệ đen có giá trị tương đương nhau, tuy nhiên trong Đông y, nghệ đen có khả năng điều kinh, thông huyết, phá ứ tốt hơn nghệ vàng.
Nghệ đen có vị cay, đắng, nhiều tinh dầu, mang đến nhiều công dụng cho sức khỏe như: hỗ trợ làm đẹp, điều hòa kinh nguyệt, chống viêm, giảm đau...
Tinh bột nghệ
Tinh bột nghệ được làm từ những củ nghệ vàng tươi. Sau khi thu hoạch nghệ tươi, người ta sẽ chọn những củ ngon và tươi mang đi làm sạch, sau đó gọt phần vỏ ngoài và cắt lát mỏng rồi sấy khô. Công đoạn tiếp theo là nghiền nhỏ rồi lọc, bỏ tạp chất, cuối cùng thì tách bỏ dầu nghệ rồi thu tinh bột nghệ.
Tinh bột nghệ có hàm lượng hoạt chất curcumin dồi dào, nhờ vậy nên tinh bột nghệ được rất nhiều người tin dùng trong việc làm đẹp và bảo vệ sức khỏe. Một số công dụng nổi bật của tinh bột nghệ như: giảm căng thẳng, tốt cho hệ tiêu hóa, làm đẹp da, thải độc cho gan...
Nghệ vàng
Nghệ vàng thuộc họ gừng, nó còn được gọi là Khương Hoàng, nghệ nhà... Củ nghệ vàng có vị cay, đắng, có màu vàng nhạt hoặc màu vàng cam, tính bình.
Nghệ vàng chính là nguyên liệu thường được dùng để làm tinh bột nghệ.
Nghệ vàng có nhiều công dụng đối với sức khỏe, nhờ giàu hoạt chất curcumin nên nghệ vàng hỗ trợ chữa bệnh như: Các vấn đề về dạ dày, viêm khớp, tá tràng....
Còn trong làm đẹp, nghệ vàng hỗ trợ làm mờ thâm nám, mờ sẹo, trị mụn, ngừa lão hóa và làm làm đẹp da, giúp da mịn màng.
Nghệ trắng
Nghệ trắng còn được gọi là nghệ rừng, nghệ Meo...là loại cây thân thảo. Điểm đặc biệt của nghệ trắng là nó chứa tới 6.1% tinh dầu và curcumin. Củ nghệ trắng bên ngoài và trong ruột đều có màu vàng nhạt, củ có nhiều vảy bên ngoài, có mùi thơm đặc trưng.
Nghệ trắng có nhiều công dụng đối với sức khỏe như: Hỗ trợ trị kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, kháng khuẩn, kháng viêm, trị mụn, chướng bụng, giảm đau nhức...
Nghệ trắng cũng như nghệ đen, nghệ vàng đều có những lợi ích riêng, nên tùy vào nhu cầu sử dụng bạn có thể chọn loại nghệ phù hợp với mình.
Nghệ tươi
Nghệ tươi là loại nghệ có nhiều chất dinh dưỡng, hoạt chất curcumin và các vitamin rất tốt cho sức khỏe. Nghệ tươi có mùi đặc trưng, củ được mọc ở dưới đất, củ nghệ có màu vàng cam hoặc màu cam đậm, có vị đắng.
Nghệ tươi là loại cây sống lâu năm, thân thảo. Trong nghệ có chất chống oxy hóa mạnh là curcumin có nhiều lợi ích cho sức khỏe như: hỗ trợ điều trị bệnh dạ dày, làm đẹp da, giảm sưng, kháng viêm, làm mờ sẹo....
Snack nghệ sấy
Snack nghệ sấy là loại snack đặc biệt được làm hoàn toàn từ thiên nhiên, với hương vị nghệ đặc trưng, khi ăn vào sẽ cảm nhận được sự giòn rụm của nghệ sấy, vị ngòn ngọt ban đầu và hậu đắng nhẹ về sau. Không chỉ ăn ngon, snack nghệ còn là một loại snack có tác dụng rất tốt cho sức khỏe người dùng.
Snack nghệ sấy mật ong đường phèn là sự kết hợp tuyệt vời giữa mật ong và củ nghệ, vốn là loại củ quen thuộc của người Việt ta. Tạo nên loại snack thơm ngon, bổ dưỡng, thân thiện với người dân Việt.
Bột nghệ
Bột nghệ được làm từ củ nghệ vàng tự nhiên, sau đó được phơi khô và xay thành bột nghệ. Bột nghệ có màu vàng ( giống màu củ nghệ dùng để xay lấy bột), mùi hương nồng, bột khá mịn.
Bột nghệ cũng chứa nhiều curcumin, axit nhựa...nó có lợi ích làm đẹp da, làm mờ sẹo, nâng cao hệ miễn dịch....
Cách làm món ăn ngon với nghệ
Nghệ được dùng làm gia vị chế biến món ăn ngon, nó còn tạo màu tự nhiên và bắt mắt. Giúp món ăn trả nên hấp dẫn hơn.
Lươn kho nghệ
Nguyên liệu:
- Lươn tươi 4- 5 con
- Củ nén 10g
- Ớt tươi
- Chanh 1 trái
- Lá nghệ 1 cái
- nghệ tươi 1 củ
- Nước mắm
- Dầu ăn
- Hạt nêm
- Muối
- Đường
- Tiêu xay
Cách làm:
- Cho lươn vào nồi cho thêm 1-2 thìa muối vào, đậy nắp khoảng 5 - 7 phút cho lươn sạch nhớt. Dùng tay vuốt nhiều lần trên con lươn để bỏ hết phần nhớt ở da, sau đó rửa lại với nước
- Dùng dao cắt bỏ phần đầu, cắt dọc con lươn bỏ phần ruột, cắt khúc vừa ăn
- Cho lươn vào chậu, lấy trái chanh vắt lấy phần nước và 1 thìa muối cho vào chỗ lươn vừa sơ chế, làmvậy giúp loại bỏ mùi tanh và phần nhớt, sau đó mang đi rửa lại sạch với nước, để ráo
- Nghệ mang gọt vỏ, rửa sạch và băm nhuyễn ( hoặc giã nhuyễn)
- Ớt và lá nghệ rửa sạch, cắt nhỏ
- Ướp lươn khoảng 30 phút cùng: 1 thìa đường, 1 thìa nước mắm, 1/2 thìa tiêu xay, 1 thìa hạt nêm, 1/2 thìa bột ngọt, trộn đều cho lươn ngấm gia vị
- Cho chảo lên bật bếp, cho 2 thìa dầu ăn vào đun sôi dầu ăn thì để lửa nhỏ, tiếp tục cho lươn vào chiên săn các mặt, rồi vớt ra
- Nước dùng kho lươn: Cho chảo lên thêm 1-2 thìa dầu rồi cho củ nén và nghệ vào xào thơm, tiếp tục cho 300ml nước lọc, 1/2 thìa tiêu xay, 1 thìa nước mắm, 2 thìa đường và 1 thìa hạt nêm vào, khuấy đều và đun sôi nước thì tắt bếp
- Cho lươn chiên vào nồi, cho nước dùng và 1/2 lá nghệ vào, bật bếp đun sôi, sau đó để lửa nhỏ và kho 10- 20 phút, nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn
- Kho tới khi thấy nước keo lại, rắc ớt và lá nghệ còn lại lên và tắt bếp
- Múc lươn ra đĩa và thưởng thức.
Nước ép nghệ tươi
Nguyên liệu:
- Nghệ tươi
Cách làm:
- Chọn những củ nghệ tươi và ngon sau đó mang đi gọt vỏ ngoài và rửa sạch
- Cho nghệ vào máy ép, ép lấy nước
- Rót ra ly, có thể thêm vài viên đá lạnh
- Thưởng thức
Ngoài ra bạn cũng có thể ép nước ép nghệ với chanh và mật ong.
Cách làm:
- Cho 2 thìa nước ép nghệ vào ly, cho 2 thìa mật ong nguyên chất và thêm nước cốt chanh, sau đó cho 2 chén nước sôi ( để nguội)
- Khuấy đều nêm nếm cho vừa uống
- Cho vài viên đá lạnh vào, thưởng thức.
Thịt heo kho nghệ
Nguyên liệu:
- Nghệ tươi 1 củ
- Hành tím 1 củ
- Thịt heo nạc 300g
- Nước mắm
- Đường
- Dầu ăn
- Muối
- Hạt nêm
Cách làm:
- Nghệ mang gọt vỏ rửa sạch, sau đó giã nát
- Thịt heo rửa sạch với nước cho pha muối loãng, sau đó cho vào nồi luộc chần 3 phút, sau đó rửa lại sạch và cắt miếng vừa ăn
- Hành tím bóc vỏ, cắt mỏng
- Ướp thịt heo 30 phút cùng: 1 thìa nước mắm, 1 thìa đường, 1 thìa hạt nêm, 1 củ hành tím trộn đều
- Cho chảo lên thêm 1 thìa dầu ăn sau đó cho dầu ăn nóng thì mang thịt heo ướp đổ vào chảo và đảo đều 5 phút
- Thấy thịt heo săn lại thì cho lửa nhỏ, cho phần nghệ vào đảo đều
- Để lửa nhỏ khoảng 10 phút, nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn, khi thịt chín thì tắt bếp
- Múc thịt ra đĩa và thưởng thức.
Những ai không nên sử dụng nghệ?
Những đối tượng sau đây không nên dùng nghệ:
- Những người bị thiếu máu
- Phụ nữ mang thai và đang cho con bú
- Người mắc bệnh tiểu đường
- Người bị trào ngược dạ dày
- Người mắc bệnh sỏi thận
- Người chuẩn bị phẩu thuật....
Ngoài ra, nếu bổ sung 2 000 - 2 500mg nghệ thì nó cung cấp khoảng 60 - 100mg curcumin mỗi ngày, nói chung là không gây hại. Tuy nhiên, nếu bạn có vấn đề về sức khỏe hay đang muốn bổ sung curcumin thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn trước khi sử dụng nghệ.
Ăn nghệ bao nhiêu là tốt cho sức khỏe?
Nghệ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người mà liều lượng cũng khác nhau.
Nghiên cứu đưa ra, khi dùng 500 đến 2 000mg/ ngày, thường ở dạng chiết xuất với curcumin cao hơn nhiều so với lượng curcumin có trong thực phẩm tự nhiên.
Mặc dù hiện nay chưa có liều lượng cụ thể cho việc sử dụng nghệ, tuy nhiên bạn có thể tham khảo:
- Dùng 500mg nghệ, mỗi ngày 3 lần, sử dụng trong 2 tháng để cải thiện tình trạng ngứa da
- Dùng 500mg chiết xuất nghệ, mỗi ngày 2 lần, sử dụng trong 2 - 3 tháng để cải thiện viêm xương khớp
- Dùng 700mg chiết xuất nghệ, mỗi ngày 2 lần, sử dụng trong 3 tháng để cải thiện tình trạng cholesterol cao.
Chưa có nghiên cứu xác định tính an toàn khi dùng lâu dài liều cao của nghệ và curcumin, không khuyến khích sử dụng lâu.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng mức tiêu thụ cơ thể có thể chấp nhận được: 1,4 mg mỗi pound (0–3 mg/kg) trọng lượng cơ thể. Tuy nhiên, bổ sung các chất có nguồn gốc thảo dược cần được bác sĩ tư vấn cụ thể trước khi dùng.
Lời kết
Nghệ nếu biết cách sử dụng và có liều lượng phù hợp thì nó mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe. Hy vọng bài viết này hữu ích đối với bạn.