
Sơ Cấp Cứu Bị Ngộ Độc Cá Nóc Và Cóc
Bạn sẽ tìm thấy hướng dẫn chi tiết về cách nhận biết triệu chứng ngộ độc, các biện pháp sơ cứu ban đầu, cũng như cách phòng tránh nguy cơ khi tiếp xúc với những loài động vật này. Với mục tiêu giúp đỡ cộng đồng bảo vệ sức khỏe và tính mạng, cuốn sách này hy vọng sẽ trở thành một tài liệu hữu ích cho mọi người, từ người dân bình thường đến các nhân viên y tế.
1. Tìm hiểu về cóc và cá nóc
Trong tự nhiên, cóc và các loài nóc là những sinh vật quen thuộc nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với con người. Cóc chứa độc tố bufotoxin, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng nếu ăn phải hoặc tiếp xúc trực tiếp với da và mắt. Cá nóc, dù là món ăn cao cấp trong ẩm thực, lại chứa tetrodotoxin – một loại độc tố cực mạnh có thể gây tê liệt và tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
1.1. Cóc
.png)
Con cóc, đông y gọi là "thiềm tô”, tên khoa học là Secretio Bufonis. Là vị thuốc được sử dụng cho nhiều bệnh. Thịt và xương cóc không có độc, dùng để chữa suy dinh dưỡng và còi xương ở trẻ em. Các bộ phận khác như da, nội tạng, gan, trứng, mắt con cóc có chứa chất độc bufotoxin gây rối loạn nhịp tim, loạn thần và ức chế hô hấp. Trong quá trình chế biến làm các chất độc này dính vào thịt cóc gây ra tình trạng ngộ độc.
1.2. Triệu chứng ngộc độc cóc
.png)
Triệu chứng ngộ độc cóc xuất hiện từ 30 phút đến 2h sau ăn. Người bệnh có biểu hiện đau bụng, buồn nôn và nôn. Sau đó rối loạn nhịp tim, rối loạn ý thức kèm theo ảo giác. Cuối cùng là ức chế hô hấp và tử vong.
1.3. Cá nóc
.png)
Cá nóc, còn gọi là cá cóc, thuộc họ tetrodontiformes, có nhiều ở các tỉnh miền Trung Việt Nam. Thịt cá thơm ngon, không có độc nên hay được dùng làm món ăn. Tuy nhiên, cá nóc có chứa chất độc tetrodotoxin, không bị phân hủy bởi nhiệt độ, tập trung nhiều da, nội tạng, gan, trứng và tinh hoàn. Giống như cóc, quá trình chế biến làm các chất độc dính vào thịt gây ra tình trạng ngộ độc.
1.4. Triệu chứng của cá nóc
.png)
Triệu chứng ngộ độc cá nóc xuất hiện sau vài phút đến vài giờ sau ăn. Biểu hiện đầu tiên là tê môi, lưỡi, sau đó đau bụng, buồn nôn và nôn. Nặng hơn sẽ rối loạn ý thức, co giật, yếu cơ và tử vong.
2. Điều bạn cần làm
.png)
- Ngay khi có dấu hiệu đầu tiên sau khi ăn: uống 30g than hoạt tính pha đều cùng 250ml nước. Trẻ em: liều than hoạt tính 1g/kg cân nặng, tối đa là 25g/lần.
- Nếu người bệnh buồn nôn, nôn nhiều hoặc không tỉnh táo: không tự cho uống than hoạt tính khi chưa có sự kiểm soát của nhân viên y tế. Cho họ nằm xuống tư thế nghiêng an toàn tránh sặc vào phổi.
- Uống than hoạt tính sớm trong 1h đầu có hiệu quả cao trong việc hấp phụ chất độc qua đường tiêu hóa.
- Nếu người bệnh co giật: xử trí như trường hợp đồng kinh, bảo vệ và làm thông thoáng đường thở.
- Nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
3. Không nên làm khi bị ngộ độc
.png)
Tốt nhất không nên ăn thịt cóc và cá nóc. Khi cóc và cá chết, chất độc sẽ ngấm vào thịt làm gia tăng nguy cơ ngộ độc. Người mua thịt rất khó có thể biết được con nào không có độc.
Khi nghi ngờ ngộ độc nên uống than hoạt tính ngay. Đặc biệt ở những người làm nghề đi biển xa đất liền.
Trang bị than hoạt tính cho mỗi gia đình làm nghề đi biển và Ở vùng hay gặp ngộ độc cá nóc.