Bộ Tiêu Chí ESG (Môi Trường – Xã Hội – Quản Trị) Dành Riêng Cho Gian Hàng Xanh ESG

Mục lục

I. NHÓM TIÊU CHÍ MÔI TRƯỜNG (E – Environmental)

. 1. Nguồn gốc sản phẩm

. 2. Bao bì & vật liệu

. 3. Quản lý rác thải

. 4. Sử dụng năng lượng & nước

II. NHÓM TIÊU CHÍ XÃ HỘI (S – Social)

. 1. Tạo việc làm bền vững

. 2. Giá bán và tiếp cận cộng đồng

. 3. Truyền thông giáo dục

III. NHÓM TIÊU CHÍ QUẢN TRỊ (G – Governance)

. 1. Minh bạch thông tin

. 2. Trách nhiệm với đối tác

. 3. Báo cáo ESG định kỳ

IV. Cấp độ xếp hạng ESG cho gian hàng

. HƯỚNG DẪN TÍNH ĐIỂM & PHÂN LOẠI ESG

. 1. Tổng số tiêu chí ESG

. 2. Cách xếp hạng ESG theo điểm % đạt

. 3. Mở rộng hệ thống tiêu chí (tùy quy mô)

I. NHÓM TIÊU CHÍ MÔI TRƯỜNG (E – Environmental)

1. Nguồn gốc sản phẩm

TIÊU CHÍ E1 – NGUỒN GỐC SẢN PHẨM

✅ Mục tiêu:

Đảm bảo mọi sản phẩm tại gian hàng đều có nguồn gốc rõ ràng, góp phần bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

✅ Nội dung yêu cầu:

Truy xuất nguồn gốc đầy đủ (100%)

Mỗi sản phẩm phải có ít nhất một trong các hình thức sau:
- Tem QR truy xuất điện tử
- Giấy chứng nhận vùng trồng/HTX/Doanh nghiệp sản xuất
- Thông tin nông dân/đơn vị sản xuất được công bố minh bạch

Tỷ lệ sản phẩm sạch – thân thiện môi trường ≥ 80%

Các nhóm sản phẩm được tính vào tỷ lệ này gồm:
- Nông sản hữu cơ, đạt chuẩn trong nước hoặc quốc tế
- Nông sản ít hóa chất, sản xuất theo hướng hữu cơ hoặc IPM
- Sản phẩm được xử lý bằng vi sinh – sinh họcthay vì hóa chất tổng hợp
- Sản phẩm đến từ chuỗi liên kết bền vững, HTX xanh, hoặc vùng sản xuất có đăng ký mã số vùng trồng sạch

✅ Minh chứng cần có:

Danh mục sản phẩm niêm yết hàng tuần
Hồ sơ truy xuất: hình ảnh mã QR, chứng nhận, giấy tờ kèm theo
Bảng thống kê tỷ lệ sản phẩm sạch
Hóa đơn đầu vào từ nhà cung cấp

✅ Gợi ý công cụ kiểm tra:

Biểu mẫu đánh giá E1(theo tháng)
App quét QR sản phẩm
Dashboard ESG nội bộ tổng hợp số liệu truy xuất và tỷ lệ sạch

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

2. Bao bì & vật liệu

TIÊU CHÍ E2 – BAO BÌ & VẬT LIỆU

✅ Mục tiêu:

Giảm thiểu rác thải nhựa, khuyến khích sử dụng vật liệu bao bì thân thiện với môi trường – góp phần bảo vệ hệ sinh thái và nâng cao ý thức tiêu dùng bền vững.

✅ Nội dung yêu cầu:

Tối thiểu 70% bao bì là vật liệu xanh

Các loại bao bì được công nhận là thân thiện môi trườnggồm:
- Giấy kraft, giấy tái chế
- Túi vải, túi lưới, túi lụa
- Bao bì phân hủy sinh học từ bột bắp, bột sắn, cellulose…
- Hộp giấy, lá chuối, mo cau hoặc các vật liệu tự nhiên khác
- Bao bì có thể tái sử dụng nhiều lần

Không sử dụng vật liệu gây hại môi trường

Nghiêm cấmdùng:
- Túi ni lông dùng một lần (trừ loại phân hủy sinh học có chứng nhận)
- Hộp xốp, khay nhựa không phân hủy
- Bao gói nhựa không rõ nguồn gốc – không tái chế được

✅ Minh chứng cần có:

Mẫu vật bao bì thực tế
Danh mục bao bì sử dụng tại gian hàng
Hóa đơn mua bao bì xanh từ nhà cung cấp
Tỷ lệ thống kê % bao bì xanh (kiểm kê hàng tuần/tháng)

✅ Gợi ý công cụ giám sát:

Biểu mẫu kiểm tra E2 hàng tuần
Ảnh chụp bao bì sử dụng thực tế
Ghi chú trong sổ nhật ký vận hành(theo từng loại sản phẩm)

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

3. Quản lý rác thải

TIÊU CHÍ E3 – QUẢN LÝ RÁC THẢI

✅ Mục tiêu:

Giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường, góp phần xây dựng gian hàng vận hành xanh – sạch – có trách nhiệm.

✅ Nội dung yêu cầu:

Phân loại rác tại nguồn

Gian hàng phải trang bị ít nhất 3 thùng/túi chứa phân loại:
- Rác hữu cơ: vỏ rau củ, thực phẩm thừa, lá cây…
- Rác vô cơ: bao bì nhựa, nilon khó phân hủy, xốp…
- Rác tái chế: giấy, vỏ lon, chai nhựa sạch…

Có kế hoạch xử lý hoặc hợp tác chuyên nghiệp

Áp dụng ít nhất một hình thức sau:
- Tái sử dụng: ví dụ dùng giấy lót, hộp đựng để tái chế nội bộ
- Tái chế: kết nối với các đơn vị thu gom tái chế rác chuyên nghiệp
- Đồng hành với chương trình rác thải xanh của địa phương, tổ chức môi trường…

✅ Minh chứng cần có:

Hình ảnh thực tế thùng/túi phân loại tại gian hàng
Sổ nhật ký ghi nhận lượng rác theo ngày/tuần
Biên bản hoặc hóa đơn hợp tác với đơn vị xử lý rác
Mô tả kế hoạch tái chế/tái sử dụng bằng văn bản (đơn giản)

✅ Gợi ý công cụ giám sát:

Biểu mẫu kiểm tra E3 hàng tuần
Check-list "Hôm nay phân loại đúng chưa?"
Ghi chú vào Dashboard ESGgian hàng

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

4. Sử dụng năng lượng & nước

✔️Ưu tiên sử dụng thiết bị tiết kiệm điện (bóng LED, máy lạnh inverter…).
✔️Có giải pháp tiết kiệm nước hoặc dùng nước tái sử dụng (nếu áp dụng với gian hàng cố định).

II. NHÓM TIÊU CHÍ XÃ HỘI (S – Social)

1. Tạo việc làm bền vững

TIÊU CHÍ S1 – TẠO VIỆC LÀM BỀN VỮNG✅ Mục tiêu:

Góp phần thúc đẩy công bằng xã hội thông qua việc tạo việc làm ổn định, có đạo đức, ưu tiên cho người yếu thế và bảo vệ quyền lợi người lao động.

✅ Nội dung yêu cầu:

Ưu tiên tuyển dụng người yếu thế và lao động địa phương

Ưu tiên các nhóm:
- Phụ nữ đơn thân, người khuyết tật nhẹ
- Lao động có hoàn cảnh khó khăn
- Người dân địa phương tại khu vực có gian hàng
Có thể hợp tác với các tổ chức xã hội hoặc hội phụ nữ địa phương để tuyển dụng.
1. Cam kết môi trường làm việc có đạo đức
Cam kết bằng văn bản hoặc trong nội quy:
- Không bóc lột, ép doanh số, làm việc quá giờ
- Trả lương đúng hạn, đúng mức lương tối thiểu vùng trở lên
- Có giờ nghỉ và điều kiện làm việc cơ bản (chỗ ngồi, nước uống…)

✅ Minh chứng cần có:

Danh sách nhân sự và lý lịch cơ bản
Thỏa thuận/hợp đồng lao động đơn giản
Hình ảnh hoạt động thực tế tại gian hàng
Hồ sơ thanh toán lương/nhật ký công việc

2. Giá bán và tiếp cận cộng đồng

TIÊU CHÍ S2 – GIÁ BÁN & TIẾP CẬN CỘNG ĐỒNG

✅ Mục tiêu:

Tăng khả năng tiếp cận của mọi tầng lớp người dân đến sản phẩm sạch – xanh, đồng thời lan tỏa tinh thần chia sẻ và công bằng trong tiêu dùng.

✅ Nội dung yêu cầu:

Chính sách giá công khai – minh bạch

Tất cả sản phẩm tại gian hàng phải:
- Niêm yết giá rõ ràng, dễ đọc, đúng đơn vị (VNĐ/kg, VNĐ/gói...)
- Không thay đổi giá thất thường, không tùy tiện điều chỉnh
- Không “ép giá”, không làm giá ảo
- Có bảng niêm yết tập trung hoặc QR code bảng giá

Thực hiện chương trình chia sẻ cộng đồng định kỳ

Tối thiểu mỗi tháng 1 lầnthực hiện:
- Chương trình giảm giá – tặng phẩmcho người yếu thế: người già neo đơn, trẻ em khó khăn, phụ nữ đơn thân, người khuyết tật nhẹ…
- Có thể thông qua: tổ dân phố, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, hoặc cá nhân được giới thiệu từ cộng đồng
- Ưu tiên tặng sản phẩm sạch – thiết yếunhư rau củ, gạo, trứng…

✅ Minh chứng cần có:

Bảng niêm yết giá sản phẩm (ảnh, file)
Ảnh chụp các chương trình chia sẻ cộng đồng
Danh sách đối tượng được nhận hỗ trợ
Bảng theo dõi số lượng sản phẩm tặng/giảm giá

✅ Gợi ý công cụ áp dụng:

Bảng giá ESG mẫuin cứng hoặc điện tử
Phiếu tặng phẩm ESGcó thể in/viết tay
Mẫu biểu “1 tháng 1 hành động xanh vì cộng đồng”
Nhật ký thiện nguyện (ghi nhanh các đợt chia sẻ)

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

3. Truyền thông giáo dục

TIÊU CHÍ S3 – TRUYỀN THÔNG & GIÁO DỤC

✅ Mục tiêu:

Tăng cường nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của sản phẩm sạch, hành vi sống xanh, và lan tỏa các giá trị ESG ra cộng đồng thông qua các hình thức truyền thông đơn giản – dễ hiểu.

✅ Nội dung yêu cầu:

Có nội dung truyền thông tại gian hàng

Nội dung cần thể hiện ít nhất một trong các chủ đề:
- Vì sao chọn nông sản sạch?
- Hạn chế rác thải nhựa – sống xanh từ mỗi bữa ăn
- Hành vi tiêu dùng có trách nhiệm
- Nông nghiệp hữu cơ và tương lai bền vững
- Giới thiệu mô hình gian hàng ESG (E – S – G là gì?)

Hình thức truyền thông cụ thể tại chỗ

Có ít nhất 1 trong các hình thức sau:
- Tờ rơi – brochure A4
- Pano – standee nhỏ (A3/A2)
- Mã QR dẫn đến tài liệu ESG, video ngắn, infographic
- Mẫu bảng “Khách hàng Hỏi – Gian hàng Trả lời” dán tại góc truyền thông

✅ Minh chứng cần có:

Hình ảnh pano, poster hoặc tờ rơi
File PDF hoặc bản in thực tế của tài liệu ESG
QR code đang hoạt động và dẫn đến đúng thông tin
Nội dung truyền thông được kiểm chứng là phù hợp (không sai lệch)

✅ Gợi ý công cụ áp dụng:

Pano nhỏ A3: “Bạn đang tiêu dùng xanh” / “ESG là gì?”
QR code trỏ tới landing page ESG hoặc Google Drive chứa tờ rơi
Biểu mẫu đo lường nhận thức khách hàng ngắn (3 câu hỏi khảo sát)
Bản đồ hành trình tiêu dùng sạch – đơn giản, sinh động

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

III. NHÓM TIÊU CHÍ QUẢN TRỊ (G – Governance)

1. Minh bạch thông tin

TIÊU CHÍ G1 – MINH BẠCH THÔNG TIN

✅ Mục tiêu:

Đảm bảo công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh hằng ngày của gian hàng, góp phần tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng và cộng đồng.

✅ Nội dung yêu cầu:

Bảng giá niêm yết công khai

100% sản phẩm đều có bảng giá rõ ràng:
- Thể hiện đơn vị đo lường (VNĐ/kg, VNĐ/gói...)
- Đặt ở vị trí dễ nhìn hoặc gắn trực tiếp lên sản phẩm
- Có bảng giá tổng hợp tại quầy hoặc mã QR bảng giá

Có phiếu nhập hàng hoặc kiểm hàng mỗi ngày

Có thể sử dụng:
- Mẫu phiếu nhập hàng in sẵn hoặc ghi tay
- Mẫu checklist kiểm hàng hằng ngày: số lượng, nguồn gốc, hạn dùng
- Được lưu trữ (sổ giấy hoặc file)

Lưu trữ dữ liệu bán hàng định kỳ

Có ghi nhận ít nhất theo tuần hoặc theo ngày:
- Danh sách sản phẩm bán ra
- Doanh thu (tổng thu)
- Có thể ghi tay hoặc dùng Excel/ứng dụng bán hàng

✅ Minh chứng cần có:

Ảnh bảng giá hoặc file bảng giá PDF
Phiếu nhập hàng thực tế hoặc hình ảnh sổ tay kiểm hàng
File Excel tổng hợp dữ liệu bán hàng (hoặc sổ ghi tay)
QR code hoặc drive chứa dữ liệu số nếu có

✅ Gợi ý công cụ áp dụng:

Biểu mẫu phiếu nhập hàng – kiểm hàng (in/ghi tay)
Mẫu bảng giá ESG chuẩn A4 – A3 (có thể in hoặc dán)
Sổ bán hàng mini cho gian hàng ESG
Dashboard ESG đơn giản trên Excel hoặc Google Sheets

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

2. Trách nhiệm với đối tác

TIÊU CHÍ G2 – TRÁCH NHIỆM VỚI ĐỐI TÁC

✅ Mục tiêu:

Tăng cường sự công bằng – minh bạch trong quan hệ thương mại giữa gian hàng và các nhà cung cấp (nông dân, hợp tác xã, tổ chức xã hội…), góp phần xây dựng chuỗi giá trị bền vững từ gốc.

✅ Nội dung yêu cầu:

Ký hợp đồng hoặc thỏa thuận minh bạch với nhà cung cấp

Hình thức hợp tác rõ ràng:
- Có văn bản đơn giản: hợp đồng, biên bản thỏa thuận, cam kết 2 bên
- Nội dung cần thể hiện rõ: tên sản phẩm, chất lượng, số lượng, thời gian giao, giá tạm tính, phương thức thanh toán
- Có chữ ký 2 bên và lưu trữ bản cứng hoặc bản mềm

Cam kết thu mua công bằng – không ép giá

Không ép giá trong mùa cao điểm hoặc khi nông dân cần bán gấp
Có chính sách giá thu mua ổn định trong kỳ hạn (tuần/tháng/mùa vụ)
Có thể hỗ trợ kỹ thuật, vận chuyển, bao bì cho đối tác nhỏ nếu phù hợp

✅ Minh chứng cần có:

Hợp đồng hoặc biên bản cam kết với nhà cung cấp
Bảng theo dõi giá thu mua và điều chỉnh nếu có
Hình ảnh/thư cảm ơn của đối tác (nếu có)
Tài liệu truyền thông nội bộ về quan hệ công bằng với đối tác

✅ Gợi ý công cụ áp dụng:

Mẫu hợp đồng ESG thân thiệncho nông dân, HTX
Sổ tay đối tác ESG– lưu trữ thông tin nhà cung cấp
Mẫu biên bản ghi nhớ (MoU) ngắn gọn1 trang
Chính sách thu mua công bằng– văn bản nội bộ

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

3. Báo cáo ESG định kỳ

TIÊU CHÍ G3 – BÁO CÁO ESG ĐỊNH KỲ

✅ Mục tiêu:

Giúp gian hàng ghi nhận, tổng hợp và cải tiến hiệu quả hoạt động ESG theo thời gian, từ đó tăng cường tính minh bạch và định hướng phát triển bền vững.

✅ Nội dung yêu cầu:

Thực hiện báo cáo ESG hàng tháng (hoặc quý nếu cần thiết)

Báo cáo có thể ngắn gọn, nội dung tối thiểu bao gồm:
- ✅Số lượng sản phẩm sạch – hữu cơ đã bán
- ✅Khối lượng rác tái chế hoặc tái sử dụng
- ✅Các chương trình cộng đồng đã thực hiện (ưu đãi, tặng phẩm, truyền thông…)
Định dạng: PDF, Word, hoặc mẫu Excel
1. Có hoạt động đánh giá ESG nội bộ hoặc bên ngoài
Tối thiểu mỗi quý hoặc 6 tháng/lần:
- ✅Đánh giá nội bộ (bởi trưởng gian hàng, tổ ESG...)
- ✅Nếu có thể: đánh giá bên ngoài (ESG mentor, tổ chức giám sát cộng đồng...)
Có biên bản hoặc phiếu đánh giá: nêu rõ điểm mạnh, điểm cần cải thiện, đề xuất hành động

✅ Minh chứng cần có:

Báo cáo ESG tháng gần nhất (file hoặc in)
Bảng theo dõi số liệu sản phẩm – rác – cộng đồng
Mẫu phiếu đánh giá ESG nội bộ hoặc thư nhận xét bên ngoài
Hình ảnh minh họa hoạt động ESG thực tế

✅ Gợi ý công cụ áp dụng:

Mẫu báo cáo ESG 1 trang (A4) – theo định dạng chuẩn
Sổ tay theo dõi ESG – chia thành 3 mục: E (Môi trường) – S (Xã hội) – G (Quản trị)
Biểu mẫu Google Form cho đánh giá nội bộ hàng tháng
Dashboard ESG Excel tổng hợp 3 tháng/lần (tự động hóa)

✅ Mức điểm đánh giá đề xuất (nếu xếp hạng ESG):

IV. Cấp độ xếp hạng ESG cho gian hàng

HƯỚNG DẪN TÍNH ĐIỂM & PHÂN LOẠI ESG

1. Tổng số tiêu chí ESG

9 tiêu chí chính

Gồm các nhóm tiêu chí như hình trên

📌 Tổng điểm tối đa nếu mỗi tiêu chí được chấm tối đa 12 điểm:

9 tiêu chí x 12 điểm = 108 điểm

2. Cách xếp hạng ESG theo điểm % đạt

3. Mở rộng hệ thống tiêu chí (tùy quy mô)

Nếu cần phát triển hệ thống nâng cao cho chuỗi gian hàng:

Có thể mở rộng thành 10 – 12 tiêu chí(ví dụ thêm tiêu chí về:

- Tiêu chuẩn VSATTP
- Mức độ số hóa – QR truy xuất
- Hoạt động kết nối cộng đồng, v.v.)
Khi mở rộng, cần tính lại tổng điểm tuyệt đốivà áp dụng công thức tỷ lệ % như trên để xếp hạng công bằng.

xem thêm nội dung